พัดลมตั้งโต๊ะเป็นเครื่องใช้ไฟฟ้าพื้นฐานมีใช้เกือบจะทุกบ้าน เป็นธรรมดาของเครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีอายุการใช้งานเมื่อใช้ไปหลายปีอุปกรณ์บางตัวในวงจรจะเริ่มเสื่อมสภาพจากนั้นอุปกรณ์จะเสียจนพัดลมใช้งานไม่ได้ อาการเสียของพัดลมแบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ 1) เสียทางวงจรไฟฟ้า เช่น เทอร์โมฟิวส์ขาด สวิตช์เสีย คาปาซิเตอร์ค่าความจุลด ขดลวดขาด เป็นต้น 2) เสียทางกลไก เช่น บูทสึก แกนสึก พัดลมไม่ส่าย เป็นต้น อาการเสียบางอย่างสามารถซ่อมได้ง่ายใช้แค่มัลติมิเตอร์กับหัวแร้งบัดกรีก็ซ่อมได้ ส่วนอาการเสียหนักๆต้องประเมินอีกครั้งว่าจะซ่อมหรือจะซื้อพัดลมตัวใหม่ดี ก่อนซ่อมหรือเช็คอาการเสียของพัดลม มารู้จักวงจรพัดลมแบบตั้งโต๊ะก่อนตามด้านล่างเพื่อจะใช้ไล่เช็ควงจรได้ถูกต้องและเป็นลำดับ ส่วนพัดลมแบบอื่นๆ เช่น พัดลมแบบตั้งพื้น พัดลมติดเพดาน พัดลมติดผนัง พัดลมดูดและระบายอากาศ เป็นต้น ก็มีวงจรพื้นฐานเหมือนกันหรือบางรุ่นก็คล้ายกันอาจแตกต่างกันในรายละเอียด สามารถประยุกต์ใช้วงจรพื้นฐานของพัดลมแบบตั้งโต๊ะนี้ไล่เช็คอาการเสียต่างๆได้
วงจรพื้นฐานของพัดลมไฟฟ้าแบบตั้งโต๊ะ
จากวงจรพัดลมตั้งโต๊ะด้านบนจะสังเกตว่าคาปาซิเตอร์ต่ออยู่ระหว่างขดลวดรันและขดลวดสต๊าต ขดลวดช่วยตรงปุ่มกดเลือกความเร็วเบอร์ 1 2 3 ทำหน้าที่ปรับความเร็วของพัดลม ถ้ากดเบอร์ 3 เหมือนกับต่อไฟเข้าขดลวดรันและขดลวดสต๊าทตรงๆ กดเบอร์ 2 จะเป็นการต่อขดลวดเพิ่มเข้ามาระดับกลางซึ่งเป็นการต่อแบบอนุกรม กดเบอร์ 1 เป็นการต่อขดลวดอนุกรมเข้ามาเต็มที่เลยทำให้ได้ค่าความต้านทานมากที่สุดผลคือได้ความเร็วรอบน้อยที่สุด ตัวอย่างการวัดขดลวดของพัดลมยี่ห้อหนึ่งได้ผลตามรูปด้านล่าง
เบอร์ 1 ได้ประมาณ 480 โอห์ม ค่าความต้านทานมากที่สุด ได้ความเร็วน้อยที่สุด
เบอร์ 2 ได้ประมาณ 440 โอห์ม
เบอร์ 3 ได้ประมาณ 340 โอห์ม ค่าความต้านทานน้อยที่สุด ได้ความเร็วสูงที่สุด
อาการเสียของพัดลม
1) พัดลมไฟไม่เข้า พัดลมไม่หมุน พัดลมกดไม่ติด สาเหตุที่เป็นไปได้ :
- ให้เช็คสายไฟ ปลั๊กไฟ จุดต่อตรงสวิตช์กด ขาดหรือหลุด ?
- สวิตช์กดเสียหรือไม่ ให้ลองกดและวัดด้วยมัลติมิเตอร์ เมื่อกดแล้วสวิตช์ตัดต่อวงจรไฟฟ้าได้หรือไม่
- ขดลวดข้างในขาด ให้เช็คขดลวดรัน ขดลวดสต๊าท ให้ใช้วงจรด้านบนเป็นแนวทางการวัดขดลวด
- เทอร์โมฟิวส์ขาด
- คาปาซิเตอร์ขาด ซ๊อต
2) พัดลมหมุนช้า เหมือนไม่มีแรง อาจมีเสียงดังอื่อๆด้วย สาเหตุที่เป็นไปได้
- เกิดจากแกนและบู๊ท ให้ถอดปลั๊กและลองหมุนใบพัดด้วยมือ ใบพัดยังหมุนคล่องไหม ? บู๊ทและแกนพัดลมอาจสึก หรือน้ำมันหล่อลื่นบู๊ทแห้ง
- คาปาซิเตอร์ ค่าความจุลด(แห้ง ) , ขาด , ช๊อต ให้เปลี่ยนคาปาซิเตอร์
3) พัดลมไม่ส่าย สาเหตุของปัญหาคือชุดเฟืองส่ายเสีย มันจะมีเสียงดังแก๊กๆ ให้เปลี่ยนชุดเฟืองส่าย อะไหล่มีขายเป็นชุดหรือแยกขายเป็นชิ้นๆ ให้ถามร้านขายอะไหล่ดูว่าเขามีอะไหล่ให้เปลี่ยนแบบไหน
