ก่อนวัดไตรแอค (Triac) ต้องทราบชื่อขา และสัญลักษณ์ของมันก่อน ไตรแอคมี 3 ขาคือขา A1 A2 และ G ผู้ผลิตไตรแอคบางรายใช้ชื่อขา T1 T2 และ G สัญลักษณ์ไตรแอคตามรูปด้านล่าง หลังจากอ่านจบจะวัดไตรแอคเป็น ไตรแอคที่ใช้วัดสาธิตเป็นของใหม่ ไตรแอคใช้กับไฟ AC ทำหน้าที่เป็นสวิตช์ ON/OFF งานไฟ AC มีใช้ในวงจรควบคุมมอเตอร์ AC วงจรหรี่ไฟ ( Dimmer ) วงจรควบคุมฮีตเตอร์ และวงจร AC อื่นๆ รวมทั้งเครื่องใช้ไฟฟ้าเช่น เครื่องทําน้ำอุ่น การวัดไตรแอคในบทความนี้ใช้สำหรับวัดไตรแอคขนาดใหญ่ ส่วนไตรแอคขนาดเล็กก็มีวิธีคล้ายกันมากสามารถประยุกต์ใช้ได้เช่นกัน ไตรแอคตัวเล็กวัดความต้านทานขา G กับ T1 ได้ค่าความต้านทานใกล้เคียงกับความต้านทานขา G กับ T2 ให้มุ่งไปที่การวัดเสียแบบขาด กับเสียแบบซ๊อตก่อน วิธีการวัดแบบทริกขา G อยู่ตอนท้ายเป็นวิธีการวัดแบบง่ายๆ
ข้อสังเกตการเรียงขาของไตรแอค
ขา G คือขาที่เล็กที่สุด วนตามเข็มนาฬิกาจะเป็นขา T1 T2 หรือขา A1 A2 เรียงกันเป็นลำดับแบบนี้ จากนั้นให้เอาขา G หันเข้าหาลำตัว จะได้ตำเหน่งขา T1 T2 ง่ายๆ
ขั้นตอนการวัดไตรแอคเครื่องทําน้ําอุ่น BTA25-600B TG25C60
1. มองหาขา G ก่อน ขา G คือขาที่เล็กที่สุด
2. ปรับสวิตช์เลือกย่านวัดไปที่ ย่านวัดโอห์ม
3. วัดขา G กับขา T1 ( A1) วัดขา G กับขา T2 (A2)
ไตรแอคดี
วัดขา G กับขา T1 ( A1) ได้ค่าความต้านทานต่ำหน่วยโอห์ม
วัดขา G กับขา T2 ( A2) ได้ค่าความต้านทานสูงมากหน่วยเมกะโอห์ม
ข้อสังเกตเพิ่มและหลักการจำง่ายๆ ขา T1 ( A1) ได้ค่าความต้านทานต่ำ T2 ( A2) ได้ค่าความต้านทานสูงมาก
ไตรแอคเสียซ๊อตได้ค่าความทาน 0 โอห์มหรือต่ำมากๆ ไตรแอคเสียขาดหน้าจอแสดง OL ทุกครั้ง
4. วัดขา T1 ( A1) กับขา T2 (A2) สลับสายแล้ววัดอีกครั้งไตรแอคดีจะขึ้นค่าความต้านทานสูงมากหน่วยเมกะโอห์ม
เสียลักษณะขาดจะแสดง OL ทุกครั้ง เสียลักษณะช๊อตจะได้ค่าความต้านทานต่ำมากๆ
กรณีใช้มัลติมิเตอร์แบบเข็มวัด
1. วัดขา G กับขา T1 ( A1) และ วัดขา G กับขา T2 ( A2)
ให้ใช้ Rx1 วัดขา G กับขา T1 ( A1) จะวัดขึ้นได้ค่าความต้านทานต่ำสลับสายก็ได้ค่าความต้านทานใกล้เคียงกัน วัดขา G กับขา T2 ( A2) เข็มจะไม่ขึ้นเลยสลับสายวัดเข็มก็ไม่ขึ้น
เสียแบบขาด : วัดแล้วเข็มไม่ขึ้นเลยสักครั้ง เสียแบบช๊อต : วัดได้ค่าความต้านทาน 0 โอห์ม
2. วัดขา T1 ( A1) กับ T2 ( A2)
ใช้ Rx10K วัดขา T1 ( A1) กับ T2 ( A2) จะวัดไม่ขึ้นเลย สลับสายวัดเข็มก็ไม่ขึ้น
เสียแบบช๊อต : วัดได้ค่าความต้านทาน 0 โอห์ม ( หรือค่าโอห์มต่ำมากๆ )
เสียแบบรั่ว : ขา T1 กับ T2 เนื่องจากค่าความต้านทานสูงมากระดับเมกะโอห์ม ถ้าเข็มขึ้นคือรั่ว
วัดขา G กับขา T1 ( A1) ได้ค่าความต้านทานต่ำสลับสายวัดก็ได้ค่าความต้านทานใกล้เคียงกัน
วัดไตรแอค เครื่องทําน้ำอุ่นด้วยการทริกขา G
ใช้ย่านวัด R x1 ต่อสายวัดกับขาไตรแอคตามรูปจะสสับสายวัดก็ได้เพราะไตรแอคสามารถนำกระแสได้ 2 ทางและจะใช้ไฟ + หรือไฟ - ทริกก็ได้ จากนั้นนำไฟจากขา T2 ไปทริกขา G ( ต้องไฟจากขา T2 เท่านั้น ) เมื่อนำไฟที่ทริกขา G ออก ไตรแอคยังคงนำกระแสได้และเข็มจะขึ้นค้างตามรูป ถ้าไตรแอคดีเข็มต้องขึ้นค้าง
